Herfst & Winter in de Chinese Geneeskunde: Hoe het Metaal- en Water Element Jouw Gezondheid Beïnvloeden

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) zijn de seizoenen niet alleen weersomstandigheden; ze zijn essentieel voor onze gezondheid. Elk seizoen staat voor een element dat unieke energie en invloed heeft op ons lichaam en geest. Maar wat betekenen herfst (metaal element) en winter (water element) precies voor ons welzijn? En wat gebeurt er als je niet meegaat in de energie van deze seizoenen? In deze blog ontdek je hoe je het beste uit de herfst en winter haalt volgens de principes van de Chinese Geneeskunde en voorkom je gezondheidsklachten door je leefstijl aan te passen aan het seizoen.

Herfst: Loslaten en Ruimte Maken met het Metaal Element

De herfst, volgens de TCM, is het seizoen van het metaal element. Dit element is verbonden met de energie van loslaten en opruimen. Net zoals bomen hun bladeren loslaten om energie te sparen, moedigt de herfst ons aan om fysiek, emotioneel en mentaal los te laten. Denk aan ongezonde gewoontes, oude patronen of zelfs overbodige spullen. Deze opruimactie geeft ruimte voor nieuwe energie en helpt je om gezond de koude maanden in te gaan.

Hoe je het metaal element kunt ondersteunen:

1. Verteren en Loslaten:
Herfst is het seizoen van de longen en de dikke darm, twee organen die een belangrijke rol spelen in het loslaten van afvalstoffen. Het lijkt zo vanzelfsprekend: we ademen in en uit, en ons lichaam scheidt de goede stoffen van de slechte. Binnen enkele seconden blazen we het slechte weer uit. Zo makkelijk kan loslaten dus zijn! Was het maar zo simpel met alles in het leven. Ik heb bijvoorbeeld veel moeite met dingen weggooien, net als mijn vader. Vraag maar aan mijn goede vrienden hoeveel kleren ik heb. Het lukt me maar niet om eens flink de bezem erdoorheen te halen. Mijn longen zijn ook wat zwakker, ik heb astma. Maar astma betekent niet automatisch dat je een overvolle kledingkast hebt, hoewel het misschien wel een aanwijzing is dat er een zwakte zit in dit element. Hoe dat eruitziet, is voor iedereen anders. Bij mij uit dat zich in een overvolle kast.

Door meer aandacht te geven aan onze ademhaling, geven we ruimte aan onze longen. Je ademhaling verandert niet eens actief, maar door gewoon je bewustzijn erop te richten, wordt je ritme trager en rustiger. Dit is precies wat je nodig hebt om overzicht te krijgen en beter aan te voelen waar je afstand van kunt nemen. Zachte ademhalingsoefeningen of een rustige wandeling in de natuur kunnen je longen versterken. [Lees meer over het versterken van de longen en ademhalingsoefeningen]

2. Reflecteer en reset:
De herfst is hét moment om te reflecteren. Bekijk het zo: een blaadje gaat van een knopje, boeit uit tot een prachtig blad, verkleurd en valt van de boom. Zo werkt het ook bij ons: een ervaring (blaadje) komt uit een idee (knopje), wat zich ontwikkeld en wat tot leven komt (volgroeit blad aan de boom), na de ervaring kijken we terug op wat het je gegeven heeft en wat misschien anders kan (Verkleuring van het blad). Dit is stof om over na te denken, te reflecteren(blad laat los van de boom). Om zo weer nieuwe ideeën te ontwikkelen.

Net zoals het blaadje op de grond valt: het geeft ruimte aan een nieuw blad, het mineraliseert de aarde en geeft voeding aan een volgende ronde. Dit laatste hoort thuis in het water element, wat onze winter is. (lees over het Winterelement onder dit bericht of klik hier)

Schrijf eens op wat je achter wilt laten, wat overtuigen zijn die je eens zou kunnen heroverwegen. Praat eens met goede vrienden over dingen die je lastig vindt, misschien kunnen ze jou inspiratie tot een nieuw inzicht geven of je aan te moedigen om iets los te laten. 

3. Seizoensgebonden voeding:
Eet verwarmende en voedende gerechten, zoals pompoen, zoete aardappelen, wortels en kruiden als kaneel en gember. Deze ingrediënten ondersteunen je immuunsysteem en helpen je om je energie te behouden in de koudere maanden. (Klik hier voor een lekker ontbijt recept voor of lees hier meer over voeding)

Wat gebeurt er als je niet loslaat?
Wanneer je de herfstenergie van het metaal element negeert, kunnen gezondheidsklachten ontstaan. Je longen en dikke darm kunnen uit balans raken, wat kan leiden tot ademhalingsproblemen, stijfheid en spijsverteringsklachten. Emotioneel merk je misschien dat je vastzit in oude gedachten en patronen, wat tot stress en angst kan leiden. Dit kan ook je immuunsysteem verzwakken, waardoor je vatbaarder bent voor verkoudheden.

Bedenk dat de Chinese Geneeskunde geen volgorde hanteert in klachten. Emotionele klachten kunnen leiden tot fysieke klachten en andersom. Verteren heeft hierom niet alleen te maken met het letterlijke verteren van zuivere voedingsmiddelen in de long (lucht) en ons eten. Het gaat ook om het verteren van het leven.

Mijn docent zei altijd: Eet nooit je eten met het kijken naar het nieuws. Dan neem je al die slechte en nare verhalen letterlijk mee naar binnen. 

Meer over het winter seizoen het receptje van mijn favoriete winter ontbijt!

Nu heb je prachtige reflectie gedaan in de herfst, en wat nu? Zoals ik het vorige stuk eindigde: de afgevallen bladeren mineraliseren het water element. Wat betekent: je hebt geleerd van je vorige ervaring, je hebt ingezien wat je kan loslaten. Nu is de tijd, de winter,  om alles te laten bezinken en stil te zijn. Diep in de aarde, is er wel degelijk beweging. Die mineralen, die lessen die we geleerd hebben, sudderen langzaam tot nieuwe ideeën en brengen ons groei:  Hout element / lente. 

Het Water element hoort bij de winter, draait om rust, opladen en diep herstel. Net zoals zaden in de grond rusten voor de lente, vraagt de winter ons om naar binnen te keren en onze energie op te slaan. De winterperiode is niet bedoeld om door te knallen, maar juist om bewust rust te nemen en ons voor te bereiden op de groeicyclus van het voorjaar. Zodat je die nieuw opgedane ideeën ook met voldoende energie kan aangaan.

Hoe je het water element kunt ondersteunen:

1. Beperk overactiviteit: Laat je agenda wat leger en zorg voor momenten van echte rust. De nieren en blaas staan centraal in de winter en hebben de rust nodig om je energie te balanceren. 
2. Verwarm jezelf van binnenuit: Eet verwarmende soepen, stoofpotten en gebruik kruiden zoals knoflook, gember en kaneel. Deze voeding helpt je lichaam warm te blijven en ondersteunt je energiehuishouding. [Blog over Voeding).
3. Zelfzorg en cocoonen: Geef jezelf de ruimte om naar binnen te keren. Meditatie, warme baden, en tijd doorbrengen met een goed boek passen perfect bij de winter. Het is het seizoen om dicht bij jezelf te blijven en je reserves op te bouwen. 

Wat gebeurt er als je de winterenergie negeert?
Als je de winter rusteloos en zonder pauze doorbrengt, kan je lichaam sneller uitgeput raken. Je kunt last krijgen van koude handen en voeten, een verzwakt immuunsysteem, en je bent vatbaarder voor ziektes zoals verkoudheid en griep. Ook op mentaal vlak kan het moeilijker worden om te focussen, wat kan leiden tot gevoelens van angst of slapeloosheid.

Al die Kerstborrels, etentjes en last minute de drukke winkelstraten in voor een kado? Je doet jezelf een enorm plezier door op tijd kadootjes te kopen en de feestelijkheden goed te verdelen. Bedenk je soms ook dat je niet overal bij kan zijn.