In mijn vorige blog, Voeding is Persoonlijk, heb ik de levensenergie Qi, de concepten van Yin en Yang, en de energetische werking van voeding besproken. Ook gaf ik een praktijkvoorbeeld van hoe voeding kan helpen bij het verlichten van klachten. Yang vertegenwoordigt de energie (Qi), terwijl Yin de materie symboliseert. Dit keer wil ik het hebben over Damp.
Wat is Damp?
Damp is een begrip dat binnen de Westerse geneeskunde onbekend is, maar in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) speelt het een belangrijke rol.
Damp ontstaat uit een teveel aan Yin, vaak als gevolg van een tekort aan Qi en Yang. De milt en de alvleesklier zijn cruciale organen in de TCG. De milt, als yinne orgaan, werkt samen met zijn yange tegenhanger, de maag, om energie uit voeding te halen. Wanneer de milt niet genoeg energie heeft, kan dit leiden tot de vorming van damp.
Damp blokkeert de natuurlijke stromen van Qi, bloed, Yin en Yang, waardoor er een ‘moeras’ ontstaat in de buik, dat kan gaan fermenteren. Dit kan zich uiten in symptomen zoals een opgezwollen buik, oprispingen, een verminderde eetlust en slechte vertering. Bovendien kun je trek krijgen in voedingsmiddelen die de damp alleen maar verergeren. Aangezien de milt een belangrijke energiebron is, is het essentieel om je voeding aan te passen wanneer je symptomen van damp ervaart.
Hoe ontstaat Damp door Voeding?
De grootste oorzaken van damp zijn onregelmatige eetgewoonten, zoals het overslaan van maaltijden of het consumeren van ongepaste voedingsmiddelen. Periodiek vasten is niet voor iedereen geschikt, en de milt heeft behoefte aan regelmatig warm voedsel. Te veel eten, onvoldoende kauwen, of gehaast je maaltijd verorberen, kan de energie van de milt verder uitputten. Vetten, gluten en suikerrijk voedsel kunnen leiden tot blokkades, waardoor onverteerd voedsel zich ophoopt in het ‘moeras’.
In mijn vorige blog benadrukte ik dat elk orgaan een emotionele component heeft. Voor de milt zijn dit gevoelens van piekeren en zorgen—gevoelens die in onze maatschappij bijna onvermijdelijk zijn. Intensief mentaal werk kan de milt beïnvloeden. Wanneer de milt niet optimaal functioneert, kunnen we dit merken aan onze spijsvertering: plakkerige ontlasting, frequent moeten vegen, of zelfs diarree bij stressvolle situaties zoals tentamens. Dit alles kan voortkomen uit langdurige zorgen over zaken als kinderen, financiële problemen of carrière.
Hoe Herken ik Damp?
Damp kan zich op verschillende manieren manifesteren, vaak onzichtbaar, maar soms duidelijk aanwezig in symptomen zoals migraine, een zwaar gevoel, depressieve gevoelens, verwardheid, vergeetachtigheid, concentratieproblemen, of zelfs een rommelig huishouden.
Fysieke tekenen van damp zijn onder andere oedeem, zoals een opgezwollen buik of dikke enkels, maar ook brijige ontlasting, vaginale afscheiding, slijmophoping, blaasontstekingen (damp kan troebele urine veroorzaken), menstruatieklachten, cysten en obesitas.
Een van de diagnostische technieken binnen de TCG is de tonganalyse. Een dik beslag op de tong is vaak een indicatie van damp. De kleur van dit beslag is ook relevant: wit duidt op Damp Koude, terwijl geel wijst op Damp Hitte. Hoewel damp zich niet altijd op de tong laat zien, zijn de symptomen meestal genoeg om de aanwezigheid ervan aan te tonen.
Andere Oorzaken van Damp
Damp kan zowel interne als externe oorzaken hebben. Intern betreft dit vaak een zwakke Qi-energie van de milt, terwijl externe factoren gerelateerd zijn aan klimaat, leefomstandigheden en besmet voedsel.
Damp Koude heeft meestal een acuter verloop en kan veroorzaakt worden door externe factoren, zoals een natte zwembroek die te lang gedragen wordt. Een voorbeeld hiervan is stijf wakker worden in een tent op een regenachtige camping. Niet je goedkope luchtbed, maar de koude en natte omgeving kan de oorzaak zijn van je stijfheid. Ook een vochtig klimaat of een koude werkomgeving kan bijdragen aan Damp Koude. Maar ook een baarmoeder die richting de menopauze komt en minder gevuld is met bloed, zal wat kouder worden. Frequentere plasdrang of zo een zwaar gevoel in onderbuik kan ook damp koude zijn.
Damp Hitte kan ontstaan door externe invloeden, zoals langdurige hitte of bedorven voedsel. Interne oorzaken zijn vaak het overmatig consumeren van alcohol of vet voedsel. Ook bij een stevige griep of verkoudheid, waar je gele slijm ophoest, kan hitte aanwezig zijn. Symptomen zoals dorst, stinkende ontlasting, of een verhoogd gevoel kunnen wijzen op Damp Hitte.
Wat te Doen?
Beweging kan helpen om blokkades op te heffen. Yin yoga is bijvoorbeeld een goede manier om de spieren te rekken en de energie weer in beweging te krijgen. Massages en meditatie kunnen ook effectief zijn om damp te verlichten, vooral omdat emotionele lasten zoals schaamte en onzekerheid de milt onder druk zetten. Door deze te verwerken, kun je je veel lichter voelen. En uiteraard acupunctuur!
Wat kan ik doen met Voeding?
De milt houdt van warme, regelmatige maaltijden. Sla geen maaltijden over bij klachten. Goede voeding ondersteunt je gezondheid en energieniveau. Een ontbijt met yoghurt of fruit is koud en niet ideaal. Kies liever voor een ontbijt met ei en groenten of warme havermout met blauwe bessen. Ook soepen met verwarmende kruiden zijn beter dan een salade bij de lunch.
Neem de tijd voor je maaltijden, kauw goed, en vermijd eten achter de computer. Een gezellige lunch met collega's en lichte conversatie kan de spijsvertering bevorderen.
Wanneer je vermoedt dat je dampig bent, vermijd dan dierlijke zuivel zoals melk, kaas en yoghurt. Als je je beter voelt, kies dan voor geiten- of schapenproducten. Gefrituurd voedsel, vet vlees, suiker, brood en bier zijn ook geen vrienden van de milt. Zodra de klachten zijn verdwenen, kun je deze producten geleidelijk weer toevoegen.
Pinda's en pindakaas, evenals bananen, zijn veelvoorkomende oorzaken van damp. Een boterham met pindakaas en banaan? Liever niet! Kies in plaats daarvan voor zonnebloempitten, pompoenzaden, walnoten of amandelen, of probeer tahin. Bittere en scherpe smaken, zoals ui, zijn ook nuttig bij damp. Voor de zoete trek kun je agave, esdoornsiroop of dadels gebruiken, en zuurdesembrood kan een vriendelijkere keuze zijn.
Hoewel fruit meestal vochtafdrijvend is, kunnen ananas en peer ook helpen om damp op te lossen. Bij symptomen van Damp Koude is het beter om fruit te vermijden totdat je je beter voelt. Mosterd bij de maaltijd kan ook helpen bij de spijsvertering en het bestrijden van damp, vooral bij vleesgerechten.
Casus
Dit keer komt de man van Maartje langs. Hij heeft genoten van een Bourgondische avond met vrienden, vol vlees, alcohol en een meterslange kaasplank. Nu voelt hij zich al twee dagen misselijk, heeft geen eetlust, en ervaart een gespannen gevoel in de thorax. Hij heeft oprispingen en zijn ontlasting is plakkerig en stinkt sterk.
Dit duidt op Damp Hitte in de maag en milt, dat acuut kan ontstaan zonder dat er voorafgaand een miltdeficiëntie was. Acupunctuur en het drinken van lauwe muntthee (een verkoelend kruid) kunnen verlichting bieden. Het is ook verstandig om alcohol tijdelijk te vermijden en de bekende dampveroorzakers te laten staan.
Functioneel eten is een van de methoden binnen de TCG om ziekten te voorkomen en te bestrijden. Vaak wordt een combinatie van methoden gebruikt.
Lees hier mijn eerste blog: Voeding is Persoonlijk.
Copyright © All Rights Reserved
