Inleiding op de Voedingsleer van de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG)
In de komende reeks columns wil ik je inzicht geven in de voedingsleer van de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). TCG is een omvangrijk gedachtengoed met verschillende interpretaties en toepassingen. Het is belangrijk om te beseffen dat het nooit helemaal compleet zal zijn en dat het mogelijk in strijd kan zijn met jouw eigen ideeën. Deze benadering is geen dieet, maar richt zich op eenvoudige aanpassingen binnen jouw voedingspatroon die klachten kunnen verlichten of je kunnen beschermen tegen ziekte.
De Chinese voedingsleer kan worden gezien als een Functional Food System, wat simpelweg betekent dat niemand hetzelfde is en dat gezondheid per individu verschilt. Het is functioneel en toepasbaar voor iedereen. Mijn doel is om eenvoudige aanpassingen te laten zien aan de hand van korte praktijkvoorbeelden, zodat je nieuwsgierig kunt worden en speels kunt ontdekken wat voor jou werkt of juist niet.
Holistische benadering van gezondheid
Traditionele Chinese Geneeskunde is een 3000 jaar oude geneeswijze, gebaseerd op het holistische principe dat alles energie is en dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Lichamelijke klachten hebben vaak een mentale oorzaak, en andersom kunnen lichamelijke klachten emotionele en energetische blokkades veroorzaken. De levensenergie, of Qi (voor yogi's bekend als Prana), speelt hierin een centrale rol. Qi bestaat uit de beweging van de Yin- en Yang-krachten die soepel moeten samenwerken. Dit evenwicht kan verstoord raken door emoties, levensstijl, gedachten, voeding en omgeving.
Zoeken naar balans is het belangrijkste grondbeginsel van TCG, met de nadruk op de balans tussen Yin en Yang. Een teveel van het een of een tekort van het ander kan leiden tot symptomen van onbalans of zelfs ziekte. De meest bekende behandelmethode van TCG voor het herstellen van deze balans is acupunctuur. Minder bekend zijn kruiden, moxa en cupping, maar misschien is de Chinese voedingsleer het meest onbekend. Deze leer is gebaseerd op het idee dat je onafhankelijk kunt zijn van dokters en medicatie. Door inzichten en aanpassingen in je eetpatroon krijgt de patiënt zelfcontrole over hun gezondheid, wat kan leiden tot vermindering of het vermijden van klachten.
De energetische componenten van voeding
In de voedingsleer van TCG kijken we naar de Yin- en Yang-componenten in voedsel. Is iets Yin (koud) of Yang (warm)? Belangrijke aspecten van voeding zijn ook de energetica van voedingsmiddelen, het klimaat waar een product vandaan komt, de bereidingswijze, en het klimaat of seizoen waarin het product gegeten wordt.
Hoe bepaal je de energetische temperatuur van voedingsmiddelen?
Het is eenvoudiger dan je denkt, al vereist het een andere manier van kijken. Je kunt uitgaan van enkele richtlijnen:
Met deze kennis kun je voedingsmiddelen kwalificeren en toepassen op je eigen voedingspatroon. Heb je te veel Yin? Dan is het goed om meer Yang-voeding te eten, en vice versa. Maar hoe weet je nu of je te veel Yin of Yang hebt? Dit kan een uitdaging zijn, maar ik hoop je met enkele voorbeelden op weg te helpen.
Een praktijkvoorbeeld: Maartje
Laten we een korte casus bekijken die ik regelmatig tegenkom in de praktijk:
Maartje komt in de ochtend traag op gang. Ze snoozet minimaal drie keer, kleedt zich in een slakkengang aan en slaat het ontbijt over. Op haar werk gaat het pas beter na twee koppen koffie. Ze kijkt uit naar de lunch, waar ze een gezonde salade en wat crackers eet om haar lijn in de gaten te houden. Aan het eind van de middag voelt ze zich moe, heeft geen zin in haar yogaklasje en haar lichaam voelt zwaar aan. Ze heeft het vaak koud en maakt zich zorgen over mogelijke gênante momenten tijdens de les. Maartje vraagt zich af of ze een prikkelbare darm heeft, aangezien ze vaker breierige ontlasting heeft.
Voeding speelt een grote rol bij haar energietekort. Het overslaan van ontbijt is geen goede strategie als je je langdurig moe voelt; we hebben brandstof nodig om te functioneren. De diagnose hier is een tekort aan Qi (Yang). Het systeem krijgt onvoldoende voeding om goed te functioneren.
Maartje zou geholpen zijn door te beginnen met ontbijten, bij voorkeur met warm voedsel. Warm eten is belangrijk voor de spijsvertering, omdat het minder energie kost om te verteren dan bijvoorbeeld koude yoghurt met fruit. Ze kan havermout eten met verwarmd fruit of een beetje kaneel.
Haar lunch bestaat uit een salade, die ook koud is van aard. Een soep zou haar beter helpen. Zelfs afgekoelde gekookte of gebakken groenten door de salade kunnen een verwarmend effect hebben, mocht ze geen soep willen.
De milt, de yin-tegenhanger van de maag, is gevoelig voor zorgen en overdenken. Onvoldoende voeding kan leiden tot een verzwakte milt/maag, wat kan resulteren in concentratieproblemen en een gevoel van zwaarte. Bij langdurige problemen zoals onregelmatige ontlasting en winderigheid, kun je spreken van een Qi-tekort van de milt/maag.
Functioneel eten is een van de methoden binnen de TCG om ziekten te voorkomen of te bestrijden. Vaak wordt een combinatie van methoden ingezet.
Zie ook mijn andere column over de Chinese diagnose "damp" in ons spijsverteringssysteem, die ook invloed heeft op ons denken en gevoel van zwaarte. Lees het hier.
Copyright © All Rights Reserved
